بالابر چیست ؟ ساده ترین تعریفی که از این وسیله میتوان ارائه کرد اینست :

وسیله ایست که جهت بالا بردن افراد و تجهیزات و رساندن به ارتفاعی مشخص جهت کار در آن ارتفاع استفاده می شود .  البته باید توجه داشت که آسانسور، لیفتراک و جرثقیل با بالابر تفاوت دارند و در دسته بندی انواع بالابر جایگاهی ندارند.

بالابر ها هم دارای شکل و اندازه های گوناگونی هستند و دارای مکانزم های مختلفی هستند. مکانیزم بالابری روی عملکرد ، شکل و اندازه و ظرفیت دستگاه تاثیر می گذارد . از انواع مکانیزم های بالابری می توان به مکانیزم های هیدرولیکی – زنجیری – کابلی اشاره کرد . در بالابر هیدرولیکی مکانیزم بالابری توسط مدار هیدرولیک و انتقال نیرو توسط سیال تحت فشار تامین می گردد .در مکانیزم های زنجیری و کابلی نیروی بالابری توسط وینچ برقی یا دستی تامین می شود . شایان ذکر است که قیمت بالابر هیدرولیکی نسبت به  انواع دیگر قیمت بالاتری دارند و عملکرد و کارایی و همچنین ایمنی آنها نیز بیشتر است .

به طور کلی بالابر ها بر اساس قابلیت حرکتی آنها ( قابلیت جابجا شدن ) دسته بندی می شوند . این دسته بندی شامل دو دسته می شود .

• بالابر های ثابت (Fixed Platform)

همانطور که از نام آنها مشخص است این بالابر ها در محل خود ثابت هستند و قابل جابجا شدن نیستند . از این نوع بالابر ها در انبار های مختلف – خطوط تولید کارخانجات و داخل ساختمان ها استفاده می گردد. اگر به کارواش و تعمیرگاه های خودرو مراجعه کرده باشید حتما یک نمونه از این بالابر های ثابت را دیده اید .  بالابر های ثابت دارای مکانیزم های مختلفی از جمله هیدرولیکی ، آکاردئونی ، مفصلی ، کابلی و زنجیری باشند .

دسته بندی بالابر های ثابت به صورت زیر است :

الف ) بالابر های ثابت نوع آکاردئونی (Fixed Scissor Lifts)

در این نوع بالابر ثابت که شبیه یک آکاردئون یا قیچی عمل می کند بازوهای بالابر توسط یک جک از هم باز شده و به ارتفاع مورد نظر می رسد . از ویژگی های بارز این نوع بالابر می توان به قدرت و ظرفیت زیاد و همچنین ایمنی بالای آن اشاره کرد .

ب) بالابر های ثابت زنجیری و کابلی

نیروی مورد نیاز حرکت این نوع بالابر توسط یک موتور یا وینچ تامین می شود . وینچ کابل و زنجیر مثصل به سبد بالابر را را بالا و پایین می کند .امنیت این بالابر کم است . بازرسی مداوم این نوع بالابر ثابت بسیار ضروری است تا از وقوع حوادث جلوگیری شود.

ج) بالابر های ثابت هیدرولیکی زنجیری و کابلی

در این نمونه چرخ زنجیر و یا قرقره کابل توسط جک هیدرولیک نیمی از کورس حرکت را  طی کرده و نیرو توسط زنجیر یا کابل به میز کار انتقال پیدا می‌کند و کل مسیر را طی می‌نماید. کاربرد این نوع بالابر هم در زمینه حمل بار می باشد.

د) بالابر های ثابت جک مستقیم

این نمونه از بالابر در کارواش ها و تعمیر گاه های اتومبیل کاربرد فراوان دارد و اکثر مردم با آن اشنا هستند. یک جک به طور مستقیم به میز کار متصل است و آن را بالا و پایین می کند .

• بالابر های متحرک و جابجا شونده (Aerial Work Platform)

این نوع برای استفاده افراد طراحی شده اند و قابلیت جابجایی از نقطه ای به نقطه دیگر را دارند. برخی مدل های آن ( بالابر های پشت خودرویی ) قابلیت جابجایی بین مسافت های طولانی را نیز دارند. از کاربرد های این نوع بالابر  می توان به کار در ارتفاع ساختمان ها – کار در خطوط برق – آتش نشانی و … اشاره نمود.  بالابر های متحرک به دو دسته کلی تقسیم می شوند :

الف ) بالابر های متحرک با دسترسی عمودی

این نوع بالابر فقط به صورت عمودی بالاو پایین می رود و هیچ گونه حرکت افقی را ایجاد نمی کند و برای کار بایستی دقیقا زیر محل کار قرار گیرند . یک نمونه متداول از این نوع بالابر مدل هیدرولیکی آکاردئونی است .

ب)بالابر های متحرک با دسترسی عمودی و افقی

این نوع بالابر توانایی ایجاد دسترسی عمودی و افقی را دارا می باشد و در اصطلاح به آن بوم لیفت (Boom Lift) گفته می شود . برخی از این مدل به صورت خود کشنده هستند و برخی هم به صورت بالابر پشت خودرویی ( پشت کامیونی – پشت نیسانی ) می باشند . برخی هم به صورت قابل یدک به بازار عرضه می شوند.  مکانیزم این نوع بالابر ها هیدرولیکی است و دارای ایمنی بسیار زیادی هستند. بالابر های سیار دارای انواع آکاردئونی – مفصلی – تلسکوپی – مفصلی تلسکوپی ارائه می شوند که هر کدام دارای خصوصیات و مزایا و معایبی است .

دسته بندی بالابر ها از نظر نوع مکانیزم بالابری

• بالابر هیدرولیکی : در این نوع مکانیزم بالابری توسط جک و مدار هیدرولیک تامین می گردد. برای آشنایی کامل با این نوع به برگه بالابر هیدرولیکی مراجعه کنید .
• بالابر زنجیری : حرکت این نوع بالابر و وسیله وینچ و زنجیر می باشد . برای ایمنی بیشتر این نوع بالابر ها از زنجیر های دوبل و ترمزهای ضد سقوط استفاده می شود ، با این حال ایمنی نوع از مدل های هیدرولیکی به مراتب پایین تر است و توصیه می شود به عنوان بالابر نفری استفاده نشود.
• بالابر کابلی : در این مدل از وینچ و کابل برای بالابر رفتن استفاده میشود . برای ایمنی بیشتر از کابل های دوبل و ترمزهای ضد سقوط استفاده می شود. امنیت این بالابر بسیار پایین است .

انواع بالابر نفر

• بالابر های آکاردئونی یا قیچی (Scissor lift)

این نوع بالابر های دارای کاربرد های فراوانی از قبیل استفاده در صنعت ، خدمات عمومی ، کار در ارتفاع ساختمان ها ، صنایع هواپیمایی می باشند . ارتفاع کاری این بالابر ها با توجه به نیاز مشتری از 3 متر الی حدود 35 متر می باشد.  ویژگی بارز این بالابر ها ظرفیت بالای آنها در مقایسه با دیگر بالابر های نفر می باشد که در برخی موارد به بیش از یک تن هم می رسد. از دیگر شاخصه های این مدل امنیت بالای آن می باشد .

• بالابر های تلسکوپی (Telescoping Boom Lift) : در این مدل بوم ها به مانند یک تلسکوپ به وسیله جک های هیدرولیکی از درون یکدیگر باز می شوند. ابن نوع بالابر برای کار و فعالیت در فضاهای باز و بدون مانع بسیار مناسب می باشد . همچنین ارتفاع کاری بیشتری را نیز برای اپراتور فراهم می سازد. بالابر تلسکوپی پایداری و ثبات بسیار خوبی نیز دارند .

• بالابر مفصلی (articulating boom lift)  . این نمونه از بالابر ها دارای چند بازو یا بوم بوده که لولا یا مفصل به اپراتور این امکان را میدهد از بین موانع مختلف عبور کرده و همچنین به نقاط کور دسترسی پیدا کند . این محصولات چند منظوره برای دسترسی جاهای تنگ و دشوار بسیار مناسب هستند . این نمونه از بالابر ها در جهان به Z سیستم نیز معروف هستند .

• بالابر مفصلی تلسکوپی : این نوع بالابر ترکیبی از دو مکانیزم تلسکوپی و مفصلی می باشد . بوم های این مدل به صورت مفصلی و تلسکوپی باز می شوند و قدرت مانور بالای را برای اپراتور فراهم می کنند و به راحتی می توانند از موانع عبور کنند.

• بالابر های پشت خودرویی (Truck Mounted Platform) .چنانچه هر کدام از مکانیزم های آکاردئونی – مفصلی – تلسکوپی روی کامیون یا وانت نصب شود بالابر پشت خودرویی تولید میگردد. در بالابر های پشت خودرویی نیروی مورد نیاز از طریق مدار هیدرولیک و پمپ T.O  که به بغل گیربکس خودروی حامل متصل میشود تامین میگردد.با توجه به ارتفاع کاری می توان بالابر را روی خودروی نیسان ( بالابر نیسانی ) و روی کامیون نصب کرد. در حال حاضر بالابر نیسانی 14 متری در کشور تولید می شود. بلندترین بالابر جهان می تواند به ارتفاع 112 متری دسترسی پیدا کند.
• بالابر قابل یدک : این نمونه به صورت یدک به کامیون و یا وانت متصل می شود و میتوان آنرا به مناطق مختلف جابجا کرد .و در هر محیطی قابل استفاده می باشد. نیروی آن ها توسط موتور الکتریکی – دیزلی – بنزینی و  یا هیبریدی تامین می شود.
• بالابر های عنکبوتی (Spider Lift) ویژگی بارز این نوع بالابر چابکی و قابلیتجابجایی آن در هر مکانی است . زمانی که این بالابر بسته باشد دارای عرض و ارتفاع بسیار کمی میشود. به کمک جک های جانبی می تواند در سطوحی با شیب حدود 40 درجه ایستایی داشته باشد.

هر گونه کپی برداری از این مطلب تنها با ذکر نام سایت کارا هیدرولیک دماوند مجاز است .